Nhận biết các dấu hiệu tăng huyết áp sớm – phòng tránh sớm

Nắm bắt được dấu hiệu tăng huyết áp sớm chính là “kim bài miễn tử” trước “lưỡi hái tử thần” của các bệnh nhân. Chính vì thế, ở bài viết này chúng tôi sẽ chia sẻ đến bạn đọc các dấu hiệu tăng huyết áp sớm dễ nhận ra nhất để chủ động trong công tác xử lý khi gặp phải.

I. THÔNG TIN TỔNG QUAN VỀ TĂNG HUYẾT ÁP

1.1. Tăng huyết áp là gì?

Huyết áp được hiểu là áp lực máu cần thiết tác động lên thành động mạch nhằm đưa máu đến nuôi dưỡng các mô trong cơ thể. Huyết áp được tạo ra do lực co bóp của tim và sức cản của động mạch. Khi tim đập, huyết áp thay đổi từ cực đại (áp lực tâm thu) đến cực tiểu (áp lực tâm trương).

Tăng huyết áp được định nghĩa là tình trạng tăng liên tục của huyết áp tâm thu lúc nghỉ (≥ 130 mmHg) hoặc huyết áp tâm trương lúc nghỉ (≥ 80 mmHg), hoặc cả hai. Tăng huyết áp mà không có nguyên nhân rõ ràng (tăng huyết áp tiên phát) là phổ biến nhất.

1.2. Nguyên nhân tăng huyết áp

85% trường hợp tăng huyết áp ở người trưởng thành đều không rõ nguyên nhân và được giới khoa học gọi là nhóm nguyên nhân nguyên phát.

15% trường hợp tăng huyết áp còn lại đến nhóm nguyên nhân thứ phát bao gồm:

• Bệnh thận cấp hoặc mạn tính: Viêm cầu thận cấp/mạn, viêm thận kẽ, sỏi thận, thận đa nang, thận ứ nước, suy thận
• Hẹp động mạch thận
• U tuỷ thượng thận
• Cường Aldosteron tiên phát (Hội chứng Conn)
• Hội chứng Cushing
• Bệnh lý tuyến giáp/cận giáp, tuyến yên
• Do thuốc, liên quan đến thuốc (kháng viêm Non-steroid, thuốc tránh thai, corticoid, …)
• Nhiễm độc thai nghén
• Yếu tố tâm thần

1.3. Ai dễ bị tăng huyết áp

Tăng huyết áp có thể xảy ra với bất kỳ ai, tuy nhiên thực trạng hiện nay ghi nhận người trưởng thành và người cao tuổi là hai nhóm đối tượng bị tăng huyết áp nhiều nhất. Trong đó, những người thuộc các trường hợp sau sẽ có nguy cơ bị tăng huyết áp cao nhất:

• Người cao tuổi
• Người trong gia đình mà thế hệ trước có tiền sử tăng huyết áp
• Người thừa cân, béo phì
• Người không vận động thường xuyên
• Người hút thuốc lá
• Người ăn nhiều muối
• Người thiếu Kali trong khẩu phần ăn
• Người uống nhiều bia, rượu
• Người thường xuyên stress
• Người mắc các bệnh mạn tính

1.4. Các biến chứng nguy hiểm của tăng huyết áp

• Đau tim, đột quỵ
• Chứng phình động mạch
• Suy tim
• Suy thận 
• Xuất huyết võng mạc
• Rối loạn chuyển hóa: tăng vòng eo, tăng triglycerides, giảm HDL-C ( cholesterol tốt), nồng độ insulin cao…
• Biến chứng não: xuất huyết não, nhồi máu não, chứng mất trí nhớ.

II. DẤU HIỆU TĂNG HUYẾT ÁP SỚM DỄ NHẬN RA NHẤT

Để chắc chắn bạn có bị tăng huyết áp hay là không, kiểm tra huyết áp thường xuyên với máy đo chuyên dụng là cách duy nhất cho bạn câu trả lời chính xác ở thời điểm hiện tại. Tuy nhiên, không phải vì vậy mà chúng ta sẵn sàng bỏ qua những triệu chứng tăng huyết áp lâm sàng, dễ nhận ra để chủ động can thiệp xử lý từ sớm.

Các tài liệu y khoa đều có thống kê lại, nếu huyết áp của bạn tăng cao, sẽ có một số dấu hiệu tăng huyết áp cần chú ý như sau:

• Nhức đầu
• Chảy máu mũi
• Vết máu trong mắt hoặc xuất huyết kết mạc
• Tê hoặc ngứa ran các chi
• Buồn nôn và nôn
• Choáng và chóng mặt
• Đau tim

Ngoài ra, huyết áp có thể tăng lên mà không có bất kỳ triệu chứng nào.

III.CÁCH XỬ LÝ KHI BỊ TĂNG HUYẾT ÁP ĐỘT NGỘT TẠI NHÀ

3.1. Đột ngột tăng huyết áp nên làm gì?

Nếu nhận thấy mình hoặc người thân có triệu chứng tăng huyết áp đột ngột kể trên hoặc có chỉ số huyết áp đo được cao đột biến cần tức tốc làm những điều sau:

• Bước 1: Nằm yên tại chỗ, ở nơi thoáng mát, yên tĩnh
• Bước 2: Báo ngay với người thân, liên lạc với cơ sở y tế gần nhất để được hỗ trợ
• Bước 3: Không tự ý dùng bất kỳ biện pháp điều trị nào khi không có hướng dẫn của nhân viên y tế (không cạo gió, không dùng các loại thuốc).

3.2. Cách hạ huyết áp khi bị tăng huyết áp đột ngột

Trường hợp hiểu rõ tiền sử và có sẵn thuốc hạ huyết áp do bác sĩ kê trước đó: Bệnh nhân hoặc người nhà chỉ cần cho người bị tăng huyết áp sử dụng thuốc hạ huyết áp theo liều bác sĩ kê và tiếp tục nghỉ ngơi là được

Trường hợp không nắm được tiền sử bệnh lý và không có thuốc hạ huyết áp: Trong trường hợp này, chắc chắn cần có bác sĩ xử lý theo tình trạng sức khỏe hiện tại của người bệnh. Nếu thuộc trường hợp khẩn cấp, bác sĩ có thể chỉ định hạ huyết áp nhanh bằng việc tiêm tĩnh mạch một số thuốc hạ huyết áp. Đồng thời, các xét nghiệm cần thiết để tìm nguyên nhân hoặc các bệnh lý liên quan cũng sẽ được thực hiện. Dựa trên kết quả, bác sĩ chỉ định phác đồ điều trị tăng huyết áp cấp tính phù hợp. Trong trường hợp có biến chứng xảy ra, bác sĩ cũng sẽ có biện pháp điều trị phù hợp.

IV. CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHỦ ĐỘNG PHÒNG NGỪA TĂNG HUYẾT ÁP

Sau Khi đã hiểu rõ cần làm gì khi bị tăng huyết áp đột ngột, bạn cần biết thêm cách chăm sóc sức khỏe chủ động giúp phòng ngừa tình trạng tăng huyết áp tái phái, giảm nguy cơ gặp tai biến nguy hiểm. Các biện pháp chăm sóc sức khỏe chủ động nên được áp dụng gồm:

4.1. Dinh dưỡng để phòng bệnh tăng huyết áp

• Hạn chế cà phê, rượu và thuốc lá

Tiếp tục một vấn đề cần được đặc biệt quan tâm khác của người bị tăng huyết áp đó là hạn chế đến mức tối đa việc sử dụng cà phê, rượu/bia, thuốc lá…

• Giảm hàm lượng chất béo xấu

Việc tiêu thụ nhiều chất béo sẽ làm tăng nguy cơ béo phì, gây rối loạn chuyển hóa và làm tăng huyết áp đột ngột. Vì vậy, người bệnh cao huyết áp cần hạn chế nhóm thực phẩm giàu chất béo như: Mỡ động vật, nội tạng động vật, đồ ăn chiên xào, thực phẩm đóng hộp…

Thay vào đó, hãy ăn nhiều trái cây, rau và chất béo từ thực vật.

• Ăn nhạt hơn

Ăn mặn thường xuyên là một trong những nguyên nhân điển hình làm tăng huyết áp trực tiếp. Vì vậy, bệnh nhân cao huyết áp nên cắt giảm ngay lượng muối trong khẩu phần ăn.

Để làm tăng hương vị đậm đà cho món ăn, người bệnh có thể thêm vào các loại gia vị thảo mộc như: quế, hồi, hương thảo, hành, tỏi, chanh,….

4.2. Tập luyện đúng cách để phòng tăng huyết áp

Không những làm giảm nguy cơ béo phì, tập thể dục còn giúp tăng cường trao đổi chất, đốt cháy mỡ thừa, một lúc loại đi ba nguyên nhân cơ bản làm tăng huyết áp.

Tập thể dục, người bệnh có thể chọn bất kỳ bài tập ưa thích nào, miễn là vừa sức và có thể duy trì nó tối thiểu 30 phút mỗi ngày.

4.3. Chế độ sinh hoạt lành mạnh chủ động phòng bệnh

Như đã chia sẻ, căng thẳng là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng tăng huyết áp. Vậy nên, không còn phương án nào khác ngoài việc người bệnh cao huyết áp cần học cách kiềm chế cảm xúc, giảm căng thẳng cho chính mình để chủ động phòng tăng huyết áp tái phát.

Các biện pháp hạn chế căng thẳng có thể kể đến như: ngủ đủ giấc; có khoảng thời gian nghỉ ngơi, thư giãn sau khi làm việc, suy nghĩ tập trung; tham gia các hoạt động sáng tạo như vẽ tranh, tập thể dục hay thiền định…

Lời kết:

Tính đến thời điểm hiện tại, với những kiến thức chúng ta có được vẫn chưa thể biết được 85% nguyên nhân là do đâu, chắc chắn biểu hiện nào phản ánh chúng ta bị tăng huyết áp. Nhưng bằng sự quan sát, ghi nhận thực tế từ người bệnh, chúng ta hoàn toàn có những căn cứ và xác định được không ít các dấu hiệu tăng huyết áp sớm để chủ động xử lý an toàn. Vì vậy, nhớ cập nhật những kiến thức chúng tôi đã chia sẻ để làm “kim bài miễn tử” trước “lưỡi hái tử thần” tăng huyết áp nhé!

Nguồn tham khảo:

1. https://www.msdmanuals.com/vi-vn/chuy
2. https://tytphuong6q11.medinet.gov.vn/chuyen-muc/nhan-biet-trieu-chung-cao-huyet-ap-som-phong-tranh-bien-chung-cao
3. https://www.vinmec.com/vi/tim-mach/thong-tin-suc-khoe/nhan-dien-dau-hieu-tang-huyet-ap-ke-giet-nguoi-tham-lang/
4. https://tamanhhospital.vn/tang-huyet-ap-vo-can/
5. https://hellobacsi.com/benh-tim-mach/cao-huyet-ap-tang-huyet-ap/ban-can-lam-gi-khi-bi-tang-huyet-ap-dot-ngot/
6. http://cdc.hatinh.gov.vn/vi/huyet-ap-bao-nhieu-la-binh-thuong
7. https://trungtamytequan4.medinet.gov.vn/tang-huyet-ap/nhom-doi-tuong-co-nguy-co-bi-tang-huyet-ap-cmobile15580-36470.aspx