Đau lưng Nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc sức khỏe chủ động “không cần thuốc”

Đau lưng: Nguyên nhân, triệu chứng và cách chăm sóc sức khỏe chủ động “không cần thuốc”

Đau lưng là vấn đề thường gặp ở hầu khắp mọi người. Đôi lúc, đau lơn đơn giản là do vùng lưng phải làm việc quá sức gây mệt mỏi. Nhưng trong trường hợp, đau lưng kéo dài đó là dấu hiệu của bệnh lý cần được điều trị. Hiểu cụ thể hơn, mời bạn đọc cùng theo dõi chi tiết những thông tin cần biết về đau lưng để chủ động khắc phục sớm.

I. TỔNG QUAN VỀ BỆNH ĐAU LƯNG

1. Đau lưng là gì?

Lưng là khu vực phía sau của cơ thể, kéo dài từ phía trên của mông đến mặt sau của cổ và vai, với cột sống là điểm trung tâm. Bị đau lưng được hiểu là những cơn đau tê gần hoặc chạy dọc theo cột sống (điểm trung tâm của lưng).

Cảm giác đau có thể âm ỉ, dữ dội và nhiều khi kèm theo hiện tượng nóng rát. Một số trường hợp, cơn đau có thể lan đến các chi gây tê bì hoặc làm yếu cơ, giảm khả năng vận động, lao động.

Tùy theo cấp độ, đau lưng được giới chuyên môn phân làm 2 loại cơ bản là:

• Đau lưng cấp tính: Với đặc điểm là cơn đau thường đến đột ngột và có thể kéo dài tới 6 tuần.
• Đau lưng mạn tính: Với đặc điểm là cơn đau phát triển trong một thời gian dài và thường kéo dài khoảng 3 tháng.

2. Các vị trí đau lưng thường gặp

Đau lưng không hẳn lúc nào cũng xuất hiện ở toàn bộ khu vực lưng kéo dài từ phía trên của mông lên đến cổ, mà thường rát rác ở từng vị trí khác nhau trên lưng có thể kể đến như:

• Đau lưng trên: Thường xảy ra từ cổ tới hết khung sườn và các cơn đau có thể khởi phát đột ngột rồi biến mất hay kéo dài dai dẳng, kèm theo cảm giác nóng rát, tê, ngứa, yếu cơ…
• Đau lưng dưới: Cơn đau thường xuất hiện ở vị trí thắt lưng hay còn gọi là đau thắt lưng. Đa phần trường hợp bị đau lưng dưới đều là những cơn đau dai dẳng và kèm theo đó là cảm giác co thắt cơ, căng tức khó chịu và thậm chí là nóng rát.
• Đau lưng giữa: Cơn đau xuất hiện ở khu vực giữa lưng với các biểu hiện đặc trưng là đau âm ỉ hoặc dữ dội, kèm theo đó là cảm giác tức ngực, tê ngứa ở ngực hay tay, chân…
• Đau lưng bên phải hoặc bên trái: Cơn đau chỉ xuất hiện một bên lưng (trái hoặc phải). Đây thường là dấu hiệu cho thấy sự sai lệch giữa những khớp ở đốt sống vùng chậu, thắt lưng hay khớp hông. Người bệnh nên đi thăm khám sớm để điều trị tận gốc.

3. Nguyên nhân gây đau lưng

Đau lưng có nhiều nguyên nhân, có thể do bệnh lý hoặc do hoạt động hàng ngày sai tư thế. Dưới đây là 1 số nguyên nhân tiêu biểu dẫn đến đau lưng:

• Thoát vị đĩa đệm: là tình trạng nhân nhầy của đĩa đệm cột sống lệch ra khỏi vị trí bình thường. Biểu hiện ban đầu là cảm giác đau nhức vùng cột sống thắt lưng và vùng xương cùng. Ngoài ra, một số người bệnh còn xuất hiện cơn đau nhức từ sống lưng lan xuống mông, đùi và bàn chân.
• Thoái hóa cột sống: gây ra những cơn đau lưng xuất hiện thường xuyên, kèm theo dáng đi không bình thường, cảm giác khó chịu, lưng có dấu hiệu còng xuống.
• Loãng xương: Nếu cơn đau diễn ra dữ dội ở phần lưng trên hoặc lưng giữa, kèm theo triệu chứng “lùn” đi khoảng 2cm trở lên…là những dấu hiệu cảnh báo loãng xương.
• Viêm khớp: Bệnh viêm khớp có thể diễn ra ở bất kỳ phần nào của lưng, nhưng thường xảy ra ở phần thắt lưng phổ biến nhất.
• Sỏi thận: Khi bị sỏi thận, bệnh nhân thường thấy đau từng cơn dữ dội ở vùng thắt lưng. Cơn đau xuất phát từ hai hố thắt lưng, sau đó lan ra bụng, xuống bụng dưới và xuống đùi.
• Gai cột sống: gây ra các cơn đau nhức khó chịu ở vùng thắt lưng, vai hoặc cổ do các gai xương đã chèn ép lên dây thần kinh. Trường hợp nghiệm trọng có thể làm giảm hoặc mất khả năng vận động ở các vùng bị ảnh hưởng.
• Đau thần kinh tọa: có thể xuất hiện do bệnh thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm. Cảm giác đau diễn ra từ từ hay đột ngột với tính chất âm ỉ hay dữ dội. Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể bị rối loạn giao cảm, đại tiện không kiểm soát, mất khả năng vận động ở vùng bị ảnh hưởng.

Bên cạnh các nguyên nhân bệnh lý đã được nêu ở trên, tình trạng đau lưng còn xảy ra do những yếu tố dưới đây:

• Thoái hóa tự nhiên: Khi tuổi tác càng cao, tỷ lệ mắc các bệnh lý xương khớp càng gia tăng, gây chèn ép lên rễ thần kinh, khiến người bệnh cảm thấy mệt mỏi, khó chịu bởi những cơn đau ở vùng lưng.
• Chấn thương: chấn thương có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau như tai nạn giao thông, tai nạn lao động, thể dục thể thao sai tư thế, ngã từ trên cao tác động lên cột sống,… Trong trường hợp nhẹ người bệnh có thể cảm nhận ngay những cơn đau lưng ở phần mềm. Tuy nhiên, nếu tình trạng nặng hơn, các đốt sống sẽ bị tổn thương, hình thành các gai xương, chèn lên dây thần kinh khiến bạn đau lưng.
• Tính chất công việc: Những người thường xuyên làm các công việc nặng nhọc, phải đứng hoặc ngồi lâu cũng là nguyên nhân bị đau lưng.
• Stress: Đây cũng là một trong những yếu tố khiến bạn gặp phải những cơn đau lưng. Lúc này, bạn nên thư giãn, điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi hợp lý.
• Bẩm sinh hoặc do di truyền: Nếu trong gia đình có người bị đau lưng mãn tính thì bạn cũng sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn những người bình thường.
• Đến kỳ đèn đỏ: Riêng với chị em phụ nữ kỳ đèn đỏ rất nhiều người gặp phải tình trạng đau thắt lưng. Cơn đau có thể bắt đầu từ những ngày chuẩn bị đến chu kỳ cho đến khi kết thúc ngày dâu rụng của tháng là hết.

4. Triệu chứng đau lưng

Bên cạnh những cơn đau lưng, người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng dưới đây:

• Đau và cứng khớp ở phía dưới của lưng
• Đau lưng âm ỉ
• Cơn đau lưng bắt đầu từ vùng thắt lưng rồi lan xuống vùng hông, căng chân, bàn chân
• Đôi khi người bệnh bị tê ran và ngứa chân
• Khó khăn trong việc di chuyển, các cơn đau có xu hướng gia tăng khi đi bộ, chạy bộ hoặc vận động mạnh, quá sức

Nếu các cơn đau lưng kéo dài kèm theo những triệu chứng dưới đây, bạn cần liên hệ ngay bác sĩ để được thăm khám và điều trị sớm:

• Đau lưng kèm với sốt và ớn lạnh, buồn nôn
• Người bệnh gặp các cơn đau nhiều hơn vào ban đêm hoặc đau lan xuống bụng dưới
• Cơn đau có xu hướng trở nên nặng hơn, đặc biệt đối với người trên 50 tuổi hoặc nhỏ hơn 20 tuổi hoặc người đã từng bị ung thư
• Người bệnh gặp phải triệu chứng tê và yếu liệt chân, mất cảm giác chi dưới
• Bí tiểu hay tiểu tiện không tự chủ

II. CÁCH CHĂM SÓC SỨC KHỎE CHỦ ĐỘNG GIÚP KHẮC PHỤC BỆNH ĐAU LƯNG “KHÔNG CẦN THUỐC”

1. Chế độ dinh dưỡng

Nên ăn

Những thực phẩm giàu canxi, vitamin D, C, omega-3, cùng những loại hạt. Vì chúng giúp tăng cường sức khỏe xương khớp, hỗ trợ tiết dịch bôi trơn khớp và kháng viêm khớp hiệu quả.

Các loại thực phẩm nên chọn: Các loại hạt, hạt họ đậu, các loại cá, các chế phẩm từ sữa, động vật có vỏ, rau xanh…

Không nên ăn

Thực phẩm giàu đạm, dầu mỡ, chứa nhiều muối, cay nóng, đồ uống có cồn và không nên hút thuốc lá. Để làm giảm nguy cơ gây viêm, tăng cân gây béo phì…

Các loại thực phẩm người bệnh đau lưng cần tránh: Thịt chó, nội tạng động vật, các món chiên xào, đồ hộp, ớt…

2. Chế độ sinh hoạt

Không nên chọn đệm quá cứng hoặc quá mềm, nên nằm đệm có độ mềm vừa phải để đảm bảo vừa đủ độ nhún nâng đỡ lưng .

Ngủ ở tư thế nằm ngửa thoải mái, đôi khi có thể trở mình nằm nghiêng nhưng chỉ trong thời gian ngắn. Và có thể ngủ với các tư thế ghếch lên gối nhỏ, khom người nhẹ… để dễ chịu hơn.

Mặc đủ ấm vào mùa đông để duy trì sức khỏe dịch khớp, không làm khô khớp để dẫn đến viêm, đau

Ăn uống, làm việc và nghỉ ngơi điều độ, không nên làm quá sức, ngủ quá muộn, ăn quá nhiều.

Đối với nhân viên văn phòng, nên đứng lên đi lại thường xuyên sau 1-2 giờ ngồi làm việc liên tục.

Duy trì cân nặng ở mức BMI<23, nếu thừa cân nên chủ động rèn luyện thể thao và dinh dưỡng để giảm.

3. Chế độ vận động

Chắc chắn rồi, những người bị đau lưng nên nói không với những vận động mạnh, tác động trực tiếp đến cấu trúc xương cột sống lưng để giảm thiểu nguy cơ gây tổn thương. Và có thể kể đến như mang vác nặng, tập tạ hoặc những bài tập dùng đến sức bền của lưng nhiều.

Bên cạnh những hình thái vận động cần tránh, thì cũng có không ít bài tập tốt cho người bị đau lưng có thể điểm đến như: squat, yoga, đi bộ, bơi lội, đạp xe…

Nguồn tham khảo:

1. https://hongngochospital.vn/dau-lung/
2. https://tamanhhospital.vn/dau-lung/
3. https://medlatec.vn/tin-tuc/dau-lung-an-gi-che-do-an-uong-ma-nguoi-dau-lung-can-biet-s195-n27706
4. https://tambinh.vn/dau-lung-nen-an-gi-va-kieng-gi/

Đau lưng do bệnh lý:

Đau lưng do các yếu tố khác: