Bệnh giảm tiểu cầu

Bệnh giảm tiểu cầu và 5 điều cần biết để chủ động phòng tránh

Giảm tiểu cầu xảy ra khi tủy xương của bạn không tạo đủ tiểu cầu, trong trường hợp nghiêm trọng có thể gây chảy máu vào não và có thể gây tử vong. Chủ động nắm rõ 5 điều dưới đây là cách đơn giản để chủ động phòng chống căn bệnh này hiệu quả.

Contents

1 1. Thông tin quan trọng về bệnh giảm tiểu cầu bạn cần biết
2 2. Chăm sóc sức khỏe chủ động cho người bị bệnh giảm tiểu cầu bạn biết chưa?
3 Lời kết

1. Thông tin quan trọng về bệnh giảm tiểu cầu bạn cần biết

1.1 Bệnh giảm tiểu cầu là gì?

Theo Bệnh viện Cleveland (cleveland clinic – Hoa Kỳ) định nghĩa: Giảm tiểu cầu xảy ra khi tủy xương của bạn không tạo đủ tiểu cầu.

Trung bình số lượng tiểu cầu trong máu sẽ ở mức 150.000 – 450.000 tế bào/μl máu (trong đó 1 μl = 1 mm3). Tương đương mỗi lít máu sẽ là sự hiện diện của 150 – 450 tỷ tiểu cầu. Giảm tiểu cầu – tên tiếng anh là thrombocytopenia (hay còn gọi là tiểu cầu thấp) xảy ra khi lượng tiểu cầu trong máu thấp hơn con số trên.

Cũng theo thống kê từ Bệnh viện Cleveland, giảm tiểu cầu miễn dịch ảnh hưởng đến 3 đến 4 trong số 100.000 trẻ em và người lớn. Khoảng 5% phụ nữ mang thai bị giảm tiểu cầu nhẹ ngay trước khi sinh.

1.2 Dấu hiệu nhận biết khi mắc bệnh giảm tiểu cầu

Tiểu cầu là các tế bào máu hình thành cục máu đông để giúp cầm máu. Nếu bạn bị giảm tiểu cầu, bạn có thể chảy máu rất nhiều và khó cầm máu. Ngoài ra, dấu hiệu mắc tiểu cầu thấp cũng bao gồm:

Dễ bị bầm tím hoặc bầm tím quá mức (ban xuất huyết)
Đốm xuất huyết xuất hiện dưới dạng những chấm nhỏ màu đỏ hoặc tím ở cẳng chân của bạn giống như phát ban.
Vết thương khó lành, khó cầm máu
Chảy máu từ nướu răng hoặc mũi
Nôn ra máu hoặc nôn ra máu là dấu hiệu của chảy máu ở đường tiêu hóa trên
Máu trong nước tiểu hoặc phân
Kinh nguyệt ra nhiều bất thường, kéo dài hơn 7 ngày hoặc bạn ra máu nhiều hơn bình thường
Mệt mỏi
Lá lách to

1.3 Ai thường gặp vấn đề bệnh giảm tiểu cầu

Mặc dù tỷ lệ người mắc bệnh tiểu cầu thấp không quá cao, nhưng bệnh thường khó phát hiện. Theo Bệnh viện Mayo Clinic (Hoa Kỳ), những đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn:

Người mắc chứng rối loạn tiểu cầu
Mắc bệnh suy tủy xương
Bệnh tăng giãn tĩnh mạch, làm suy yếu chức năng sản xuất tiểu cầu của tủy xương
Mắc bệnh lý về thận
Mắc các bệnh về miễn dịch như giảm tiểu cầu miễn dịch (ITP), lupus và viêm khớp dạng thấp
Bị ung thư, đang điều trị ung thư, đặc biệt là ung thư máu
Có thói quen sử dụng rượu, nghiện rượu, vì rượu làm chậm quá trình sản xuất tiểu cầu

1.4 Nguyên nhân gây bệnh giảm tiểu cầu

Nguyên nhân gây tiểu cầu thấp bao gồm:

Tủy xương không tạo đủ tiểu cầu: Điều này có thể xảy ra nếu bạn mắc bệnh ung thư máu như bệnh bạch cầu hoặc ung thư hạch .
Tủy xương tạo ra đủ tiểu cầu, nhưng nguồn cung cấp tiểu cầu của bạn thấp: Vì các tình trạng sử dụng hết nguồn cung cấp tiểu cầu hoặc phá hủy tiểu cầu.
Lá lách bẫy tiểu cầu để chúng không thể lưu thông trong máu: Thông thường, lá lách dự trữ khoảng một phần ba lượng tiểu cầu.

Bên cạnh đó, bệnh tiểu cầu thấp cũng có thể xảy ra nếu bạn đang:

Dùng thuốc điều trị như thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs), thuốc kháng sinh, thuốc Plaquenil, Heparin…Hoặc Sulfamethoxazole/Trimethoprim, Quinine, Acetaminophen, Hydrochlorothiazide…
Nhiễm trùng hệ thống
Giảm tiểu cầu thai kỳ
Giảm tiểu cầu miễn dịch

1.5 Những biến chứng thường gặp ở bệnh giảm tiểu cầu

Những người bị tiểu cầu thấp, giảm nghiêm trọng có thể tăng nguy cơ mắc các tình trạng sau:

Xuất huyết nội nghiêm trọng: Giảm tiểu cầu có thể gây xuất huyết tiêu hóa hoặc chảy máu não. Chảy máu vào não là một vấn đề đe dọa tính mạng.
Đau tim: Giảm tiểu cầu có thể làm giảm lượng máu chảy đến tim
Chảy máu vào não: Tình trạng chảy máu vào não và có thể gây tử vong.

2. Chăm sóc sức khỏe chủ động cho người bị bệnh giảm tiểu cầu bạn biết chưa?

2.1 Chế độ dinh dưỡng chủ động cho người bị giảm tiểu cầu

Nếu bạn có số lượng tiểu cầu thấp (giảm tiểu cầu), ăn một số loại thực phẩm có thể giúp tăng số lượng. Mặc dù không có “chế độ ăn cho người ít tiểu cầu”. Nhưng dinh dưỡng tốt đóng vai trò trung tâm trong quá trình tổng hợp, sản xuất và chức năng của các tế bào đông máu này.

Bao gồm các thực phẩm giàu:

Folate

Đây là loại vitamin B hỗ trợ quá trình sửa chữa và phát triển các tế bào máu. Thiếu folate có liên quan đến số lượng tiểu cầu thấp và tăng nguy cơ chảy máu.

Folate có nhiều trong rau lá xanh (như rau bina, bông cải xanh và rau diếp), đậu bắp, măng tây… Các loại trái cây (như chuối, dưa, và chanh)… Và trong đậu, men, nấm, thịt (như gan và thận bò), nước cam, nước ép cà chua.

Vitamin B12

Đây là một loại vitamin B khác mà cơ thể cần để tạo ra tiểu cầu và các tế bào máu khác. Thiếu vitamin B12 là nguyên nhân chính gây ra số lượng tiểu cầu thấp. Bạn có thể bổ sung cá, động vật có vỏ, gan, thịt, trứng, thịt gia cầm và các sản phẩm từ sữa như sữa, pho mát và sữa chua… Để bổ sung vitamin B12, ngừa giảm tiểu cầu cho cơ thể.

Sắt

Sắt cung cấp năng lượng cho các “tế bào năng lượng” của tiểu cầu (được gọi là ty thể) và làm cho chúng hiệu quả hơn. Nếu bị thiếu sắt nghiêm trọng, bạn có thể bị giảm tiểu cầu.

Thực phẩm giàu sắt gồm Rau bina, Gan động vật, các loại đậu, thịt đỏ, bí ngô, gà tây…

Vitamin C

Vitamin C giúp hấp thu sắt hiệu quả hơn. Nó cũng giúp các tiểu cầu kết tụ lại với nhau và hoạt động hiệu quả khi đông máu. Dưa chuột, cherry, ớt chuông đỏ, cam, cà rốt, cà chua, dứa, rau diếp… đều là những nguồn cung cấp vitamin dồi dào.

Vitamin D

Vitamin D giúp tạo ra tủy xương, mô xốp bên trong xương tạo ra tiểu cầu và các tế bào máu khác. Thiếu vitamin D có thể dẫn đến rối loạn chức năng tiểu cầu và hình thành các cục máu đông có hại. Bạn có thể bổ sung những thực phẩm giàu vitamin như sữa, trứng, cá hồi, nấm, gan bò… để cung cấp đủ vitamin D cho cơ thể.

Vitamin K

Vitamin K cũng là một trong những chất dinh dưỡng cần thiết cho quá trình đông máu. Mặc dù nó có thể không làm tăng số lượng tiểu cầu của bạn, nhưng nó có thể cải thiện chức năng tiểu cầu. Thực phẩm giàu vitamin K gồm:

Natto (đậu tương lên men): Cung cấp 939 mcg.
Gan bò: Cung cấp 106 mcg.
Gan ngỗng: Cung cấp 369 mcg.
Thịt gà: Cung cấp 35,7 mcg.
Xúc xích Ý: Cung cấp 28 mcg.
Pho mát mềm: Cung cấp 506 mcg

Probiotic

Probiotic là vi khuẩn “tốt” được tìm thấy trong thực phẩm lên men và chất bổ sung có thể ngăn ngừa sự hình thành cục máu đông. Các nghiên cứu khác cho thấy men vi sinh có thể kích thích tế bào gốc tạo máu trong tủy xương.

2.2 Chăm sóc sức khỏe chủ động cho người bệnh giảm tiểu cầu bằng chế độ sinh hoạt

Bạn hoàn toàn có thể chủ động phòng ngừa các tình huống rủi ro xảy ra khi chẳng may bị bệnh tiểu cầu thấp. Bằng cách:

Tránh uống nhiều rượu

Vì rượu làm chậm quá trình sản xuất tiểu cầu, khiến tình trạng giảm tiểu cầu nặng hơn.

Cố gắng tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại

Các hóa chất như thuốc trừ sâu, asen và benzen có thể làm chậm quá trình sản xuất tiểu cầu.

Tránh dùng các loại thuốc mà bạn biết trước đây đã làm giảm số lượng tiểu cầu

Hãy cẩn thận với thuốc không kê đơn (OTC). Ví dụ như aspirin và ibuprofen – hai loại thuốc này có thể làm loãng máu của bạn.

Thay đổi lối sống lành mạnh

Nếu bạn hút thuốc, hãy bỏ thuốc lá. Hút thuốc làm tăng nguy cơ đông máu. Nếu uống rượu, bia… hãy hạn chế

Thực hành vệ sinh răng miệng tốt

Để tránh các phương pháp điều trị nha khoa có thể gây chảy máu cũng như ngừa chảy máu chân răng, nướu…

Tránh các hoạt động có thể gây bầm tím và chảy máu

Hầu hết các môn thể thao tiếp xúc, như bóng đá, bóng đá hoặc bóng rổ… Sẽ làm tăng nguy cơ bạn bị chấn thương liên quan đến chảy máu. Nên hãy hạn chế những môn thể thao này.

Luôn thông báo tiền sử bệnh cho bác sĩ

Bạn có thể nhận được thuốc làm loãng máu khi thực hiện phẫu thuật hoặc thủ thuật nha khoa. Nên hãy thông báo cho nhà cung cấp dịch vụ của bạn về thuốc của bạn trước khi phẫu thuật hoặc thủ thuật.

Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nhiễm trùng nào, đặc biệt là sốt, hãy gọi bác sĩ ngay. Việc điều trị kịp thời có thể giúp ngăn ngừa các biến chứng.

2.3 Chế độ tập luyện chủ động cải thiện tình trạng bệnh cho người giảm tiểu cầu

Sống chung với tình trạng tiểu cầu thấp có thể khiến bạn căng thẳng. Bạn có thể cảm thấy lo lắng khi tham gia vào một số hoạt động có nguy cơ chảy máu hoặc bầm tím, chẳng hạn như đi xe đạp hoặc thậm chí làm các công việc nhà bếp đơn giản.

Nhưng việc tập thể dục có thể cải thiện thể lực và sức khỏe cho những người mắc bệnh này. Ví dụ, yoga có thể giúp tăng cường năng lượng và giảm bớt mệt mỏi.

Và bạn hoàn toàn có thể tập các bài tập thể dục phù hợp khi bị tiểu cầu thấp nếu chú ý các nguyên tắc an toàn dưới đây:

Không tập quá sức, vì tập quá sức có thể dẫn đến chấn thương. Hãy bắt đầu từ từ với bài tập cường độ thấp và “lắng nghe” cơ thể bạn.
Hãy chắc chắn bạn thực hiện đúng quy trình khởi động (warm up) và hạ nhiệt khi tập
Đeo đồ trang sức cảnh báo y tế đề cập đến chẩn đoán của bạn. Điều này sẽ cho phép nhân viên y tế và những người khác biết về bệnh của bạn trong trường hợp khẩn cấp.
Tham gia câu lạc bộ đi bộ hoặc phòng tập thể dục. Bạn sẽ gặp những người khác có thể giúp bạn có động lực và giúp bạn tận hưởng việc tập luyện.
Hãy suy nghĩ xem liệu bạn có cần các công cụ để ngăn ngừa chấn thương khi tập thể dục hay không. Chẳng hạn như miếng đệm đầu gối hoặc miếng bảo vệ hông.
Mang giày thoải mái, chống trơn trượt, rộng mũi, không có gót và vừa vặn.
Tránh tập thể dục ngoài trời vào ban đêm, khi đó nếu chẳng may gặp rủi ro sẽ khó phát hiện.
Đi trên những bề mặt bằng phẳng như vỉa hè bằng phẳng và giữ ở những nơi có đủ ánh sáng. Ngoài ra, hãy cẩn thận với những thứ có thể khiến bạn vấp ngã.

Cùng với đó, hãy tránh những môn thể thao va chạm như bóng đá vì có thể dẫn đến chấn thương gây bầm tím hoặc chảy máu. Thay vào đó, hãy thử yoga hoặc thái cực quyền.

Lời kết

Hy vọng với những thông tin trên đây đã có thể giúp bạn nắm rõ hơn về căn bệnh giảm tiểu cầu để từ đó biết cách “chung sống” an toàn với nó. Chúc các bạn luôn khỏe mạnh.

Nguồn tham khảo: